Item Objektif Aneka Pilihan (1)

Mukadimah dan Istilah Penting
Oleh Mohd Isa bin Abd Razak

Panduan ini ditulis pada tahun 1988. Semakan dilakukan pada tahun 1996, 2004, 2007 dan 2009 ini. Secara umumnya kandungan esei ini bermanfaat untuk guru dan guru pelatih. Jikalau ada perkara yang tidak sesuai dengan perkembangan semasa, silalah ubah suai.

Terdapat beberapa jenis soalan objektif. Satu daripadanya ialah soalan aneka pilihan. Kertas ini menggalurkan jenis dan teknik penggubalan soalan objektif aneka pilihan sahaja. Perkara yang dibincangkan ialah istilah penting, jenis item, dan panduan untuk menggubal item yang berkenaan. Sistem penomboran item dan penulisan huruf pilihan dalam kertas ini berdasarkan amalan Bahagian Pendidikan Guru (BPG), Kementerian Pelajaran Malaysia. Sistem ini perlu diubah suai untuk Ujian Pencapaian Sekolah Rendah (UPSR) dan Penilaian Sekolah Menengah (PMR).

Di bawah ini ialah satu item objektif aneka pilihan.

Itu kucing saya. ← Rangsangan
--------------------------------------------Stem
Ayat ini ialah ayat ← Tugasan


(A) tunggal ← Petunjuk

(B) terbitan ← Pengganggu
-------------------------------------------Pilihan
(C) majmuk ← Pengganggu

(D) bercampur ← Pengganggu

Item contoh ini mematuhi peraturan BPG. Untuk menjimatkan ruang, jarak bagi contoh-contoh seterusnya diubah suai. Huruf (A), (B), (C), (D) ditulis dalam tanda kurung dan dihitamtebalkan. Pengguguran tanda kurung akan memungkinkan huruf itu termasuk dalam pilihan.

BPG mengesyorkan jarak di antara baris dalam item ialah satu jarak; jarak di antara stem dengan pilihan, rangsangan dengan tugasan, dan satu pilihan dengan pilihan ialah dua jarak; jarak di antara item dengan item ialah tiga jarak. Satu jarak ialah satu “enter”.

1. Item ialah keseluruhan soalan yang terdiri daripada dua bahagian iaitu stem atau pokok soalan dan pilihan.
   
   
2. Stem ialah bahagian item yang membolehkan calon membuat pilihan. Stem boleh mengandungi rangsangan dan tugasan, atau tugasan sahaja.
   
   
3. Rangsangan ialah bahagian awal sesuatu stem yang berfungsi sebagai pengenal, punca atau penggerak. Rangsangan boleh terdiri daripada kata, frasa, ayat, perenggan, jadual, graf, gambar, rajah dan sebagainya. Dalam item contoh di atas, rangsangan ialah ayat “Itu kucing saya”. Rangsangan tidak semestinya wujud dalam semua stem.
   
   
4. Tugasan ialah bahagian yang meminta calon melakukan pilihan. Tugasan dapat berbentuk soalan atau pernyataan. Dalam item contoh di atas, tugasan berupa pernyataan tidak lengkap iaitu “Ayat ini ialah ayat”. Tugasan ini boleh diubah menjadi ayat tanya: “Apakah jenis ayat ini?”
   
   
5. Pilihan ialah bahagian item yang terdiri daripada petunjuk dan pengganggu. Biasanya, sesuatu item mempunyai empat atau lima pilihan yang disusun dalam bentuk senarai menegak. Penyusunan dalam bentuk senarai melintang hendaklah dielakkan.
   
   
6. Petunjuk ialah jawapan bagi item berkenaan. Petunjuk hendaklah tepat dan dipersetujui oleh pakar bidang itu.
   
   
7. Pengganggu ialah kemungkinan jawapan. Calon yang tidak mengetahui atau kurang mengetahui masalah yang dikemukakan dalam stem mungkin memilih satu daripada pengganggu itu. Sesuatu yang bertentangan atau tidak berkaitan dengan tugasan dianggap pengganggu yang tidak berkesan atau tidak berfungsi langsung. Dalam kes calon dikehendaki memilih jawapan terbaik, semua pengganggu betul – sudah tentu petunjuklah yang paling tepat atau terbaik.
   
   
8. Set item ialah dua atau lebih daripada dua item yang dikemukakan berdasarkan satu petikan, graf, gambar rajah dan sebagainya. Set item memerlukan arahan khusus untuk set yang berkenaan.