Pedoman Bahasa: | Semua | MIAR | DBP | DB | PB | DS | KNB | JPEG || Kesantunan | Salam || Jawi || Pautan: | Scribd | Cikgu | Jawi | IPGMKgu | KBBI | Munsyi || Profil Penulis | Hak Cipta || Puisi: Sambung-menyambung | Hanya Sulap | Kebun Kecil Bahasa || Kembali ke Laman Terkini || Pautan Istimewa: | Soal Jawab Bahasa | Pendidik | Persatuan Pendidik BM |
31 Oktober 2009
Alumni, Hi-fi dan Pilot
Pedoman Bahasa (JPEG) 066. Ejaan dan Sebutan Alumni, Hi-fi dan Pilot.
Bahasa Melayu, Bahasa Malaysia: Pandangan Datuk Dr. Hassan Ahmad
Masukan yang berkaitan: (1) Perkara 152 Tidak Boleh Dipinda (2) Bahasa Melayu, Bahasa Malaysia: Pandangan KNB (3) Gerakan Bahasa Kebangsaan Memerlukan Transformasi (4) Bahasa Melayu Asas Kontrak Sosial (5) Pembudayaan Bahasa Kebangsaan (6) Pandangan tentang Pendekatan Modular Bahasa Melayu
Pedoman Bahasa (JPEG) 065. Minda Tokoh/Pejuang/Ahli/Pencinta Bahasa Melayu
Lampiran
Suatu ketika dahulu, nama bahasa Melayu ditukar menjadi bahasa Malaysia. Tidak lama kemudian istilah bahasa Malaysia dihapuskan dan nama bahasa Melayu dikembalikan. Sekarang, saya dengar nama bahasa Malaysia itu hendak digunakan semula, menggantikan istilah bahasa Melayu.
Alasan menggantikan nama bahasa Melayu dengan istilah rekaan bahasa Malaysia ialah, bahasa Melayu bukan hanya untuk orang Melayu tetapi juga untuk semua rakyat atau warga Malaysia. Pada fikiran orang yang menciptakan istilah itu, nama bahasa Malaysia sesuailah digunakan untuk membebaskan bahasa Melayu daripada sebarang kaitan dengan etnik Melayu atau bangsa Melayu. Jadi, istilah bahasa Malaysia dianggap sebagai istilah yang neutral atau bebas etnik.
Namun begitu, bahasa Malaysia tidak semestinya menunjukkan bahawa itu adalah bahasa Melayu. Semua bahasa di Malaysia – bahasa Cina, bahasa Tamil, bahasa Kadazan, bahasa Iban, dan lain-lain lagi – dapat dianggap sebagai bahasa Malaysia, selain bahasa Melayu. Bahkan, dalam Perlembagaan, dalam Akta Bahasa Kebangsaan (1963/1968) dan dalam Akta Pendidikan disebut bahawa bahasa Melayu ialah bahasa kebangsaan Persekutuan Malaysia. Istilah bahasa Malaysia tidak digunakan dalam dokumen-dokumen perundangan (akta) itu. Inilah taraf politik-legalistik bahasa Melayu yang membezakan taraf bahasa Melayu dengan bahasa-bahasa lain. Ini dasar untuk kepentingan negara, bukan untuk kepentingan etnik.
Hal yang lebih penting ialah, hakikat genetik bahasa atau etnolinguistik bahasa Melayu, iaitu bahasa Melayu ialah bahasa orang Melayu, bukan bahasa orang Cina, orang India, orang Inggeris dan lain-lain lagi. Jadi istilah Melayu tidak dapat dipisahkan atau dihapuskan daripada istilah bahasa Melayu. Cuba fikirkan, adakah bahasa kebangsaan atau bahasa rasmi Britain dan Australia, misalnya, disebut bahasa Britain atau bahasa Australia? Jawapannya tidak. Bahasa rasmi Britain dan Australia ialah bahasa Inggeris. Di negara yang menggunakan lebih daripada satu bahasa rasmi, bahasa-bahasa rasmi itu tetap mengekalkan status genetik atau etnolinguistiknya. Contohnya Singapura.
Memang ada negara yang mengaitkan bahasa rasmi dan bahasa kebangsaannya dengan nama negara. Contoh yang ketara ialah Indonesia. Di sana bahasa rasmi/bahasa kebangsaan Indonesia disebut bahasa Indonesia walaupun dari segi genetiknya bahasa Indonesia itu sebenarnya ialah bahasa Melayu, bukan bahasa Jawa, bukan bahasa Minangkabau, bahasa Bugis, Aceh dan lain-lain lagi. Keadaan demografi bahasa di Indonesia cukup heterogen dan kompleks. Di sana terdapat ratusan bahasa etnik dari rumpun bahasa Melayu-Polinesia. Tetapi bahasa Melayu telah lama menjadi bahasa pemersatuan atau lingua franca di Indonesia (sejak zaman pemerintahan Belanda). Bahasa inilah yang akhirnya diterima sebagai bahasa bebas etnik untuk menyatupadukan penduduk Indonesia yang cukup heterogen itu. Dengan kata lain, bahasa Melayu di Indonesia tidak dikaitkan lagi dengan etnik Melayu atau dengan kuasa Melayu.
Di Malaysia, kita tidak perlu menciptakan istilah baharu yang kononnya neutral atau bebas etnik untuk menggantikan nama bahasa Melayu. Istilah yang lebih bersifat supraetnik dan supradaerah atau wilayah sudah ada dalam Perlembagaan, iaitu bahasa kebangsaan.
Janganlah kita menimbulkan masalah yang tidak habis-habis disebabkan orang yang berkuasa membuat keputusan tidak berfikir berdasarkan kebenaran dan ilmu. Istilah Persekutuan Tanah Melayu sudah tidak ada lagi, digantikan dengan istilah Malaysia Barat. Janganlah kita menghapuskan nama bahasa Melayu pula.
30 Oktober 2009
Bahasa Melayu, Bahasa Malaysia: Pandangan KNB
Sebanyak 14 soal jawab terdapat dalam lampiran yang di bawah. Sembilan soal jawab diabaikan kerana berulang, bercampur dengan isu lain, soalannya terlalu panjang atau bahasa penyoal bercelaru. Soal jawab dalam lampiran ini sudah disunting dan disusun berdasarkan tarikh.
Umumnya para penyoal ingin mendapat penjelasan daripada KNB sama ada DBP menerima pakai istilah bahasa Melayu atau bahasa Malaysia. Jawapan piawai pihak KNB adalah seperti yang berikut:
“Selagi Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan yang menyatakan bahawa bahasa kebangsaan ialah bahasa Melayu tidak berubah, maka nama rasmi bahasa kebangsaan negara Malaysia ialah bahasa Melayu. Walau bagaimanapun, dalam konteks komunikasi sosial yang tidak rasmi, apabila merujuk kepada bahasa yang menjadi sistem komunikasi bersama rakyat Malaysia, istilah bahasa Malaysia boleh digunakan di samping istilah bahasa Melayu.”
Lampiran
1. 2007-06-14 Soalan: Adakah semua buku rujukan Bahasa Melayu perlu ditukar kepada Bahasa Malaysia? Jawapan: Buku rujukan Bahasa Melayu yang sedia ada tidak perlu ditukarkan kepada Bahasa Malaysia. Hanya buku baharu yang akan dicetak selepas tarikh pengumuman pertukaran istilah bahasa Melayu kepada bahasa Malaysia perlu menggunakan istilah bahasa Malaysia.
2. 2007-07-11 Soalan: Apakah pandangan DBP terhadap gesaan menggunakan bahasa Malaysia bagi menggantikan bahasa Melayu? Rujuk jawapan piawai.
3. 2007-07-18 Soalan: Saya memperoleh maklumat bahawasanya pihak kerajaan telah memutuskan untuk menggunakan istilah bahasa Malaysia menggantikan bahasa Melayu. Adakah perkara ini benar? Jawapan: Dalam akhbar bertarikh 5 Jun 2007, Timbalan Perdana Menteri mengumumkan bahawa kabinet memutuskan untuk menukar istilah bahasa Melayu kepada bahasa Malaysia dalam semua bidang dengan alasan untuk tujuan perpaduan.
4. 2007-12-04 Soalan: Saya ingin mendapatkan pengesahan sama ada pertukaran istilah bahasa Melayu kepada bahasa Malaysia sudah berkuat kuasa atau belum. Saya menghadapi kekeliruan ini apabila membaca Pelita Bahasa keluaran Ogos 2007. Pada bahagian nota editor, dikatakan bahawa istilah bahasa Melayu sudah ditukar kepada bahasa Malaysia. Mengapakah istilah bahasa Melayu masih digunakan dalam majalah itu? Saya juga bertanya kepada pensyarah saya. Beliau mengatakan bahawa istilah bahasa Melayu tidak ditukar kepada bahasa Malaysia. Saya amat keliru dan diharapkan pihak DBP dapat membantu. Rujuk jawapan piawai.
5. 2007-12-20 Soalan: Apakah nama yang betul dan harus digunakan, adakah bahasa Melayu atau Bahasa Malaysia? Selama ini yang saya tahu ialah pihak DBP menganjurkan nama bahasa Melayu, tetapi baru-baru (Jun 2007) ini, Kabinet mengumumkan bahawa nama yang patut digunakan ialah Bahasa Malaysia dengan alasan untuk melahirkan semangat patriotik. Apakah pendirian DBP dalam hal ini? Rujuk jawapan piawai.
6. 2008-02-21 Soalan: Saya masih keliru dengan penggunaan istilah bahasa Malaysia. Saya mendapati kebanyakan media cetak masih menggunakan istilah bahasa Melayu dalam semua artikel/penulisan termasuk dalam Dewan Masyarakat dan Pelita Bahasa. Persoalannya, adakah istilah bahasa Malaysia itu hanya dikuatkuasakan penggunaannya di sekolah sahaja? Rujuk jawapan piawai.
7. 26-02-2008 Soalan: Saya rasa istilah bahasa Melayu telah ditukar semula menjadi bahasa Malaysia selepas sambutan kemerdekaan ke-50. Tetapi Pelita Bahasa Februari 2008 masih menggunakan istilah bahasa Melayu. Adakah masih kekal sebagai bahasa Melayu? Rujuk jawapan piawai.
8. 2008-06-01 Soalan: Sekolah-sekolah kini menggunakan istilah bahasa Malaysia tetapi Lembaga Peperiksaan masih menggunakan bahasa Melayu. Yang mana satu penggunaan terkini? Rujuk jawapan piawai. Berkenaan dengan penggunaan bahasa Melayu oleh Lembaga Peperiksaan, sila dapatkan penjelasan lanjut daripada Lembaga Peperiksaan.
9. 2009-01-12 Soalan: Bilakah kita gunakan perkataan bahasa Melayu dan bahasa Malaysia? Jawapan: Merujuk Perlembagaan Negara, bahasa rasmi negara kita ialah bahasa Melayu. Walau bagaimanapun untuk tujuan perpaduan istilah bahasa Malaysia boleh digunakan.
10. 2009-04-20 Soalan: Istilah manakah yang diterima pakai sekarang, bahasa Melayu atau bahasa Malaysia? Rujuk jawapan piawai.
11. 2009-06-30 Soalan: Saya ingin kepastian tentang penggunaan bahasa Melayu atau bahasa Malaysia. Rujuk jawapan piawai.
12. 2009-08-24 Soalan: Bahasa Melayu atau bahasa Malaysia kita gunakan sekarang? Rujuk jawapan piawai.
13. 2009-09-04 Soalan: Apakah penggunaan yang betul, sama ada bahasa Melayu atau bahasa Malaysia? Rujuk jawapan piawai.
14. 2009-09-06 Soalan: Kekeliruan rakyat tetap timbul mengenai istilah bahasa Melayu dan bahasa Malaysia. Mengikut Perlembagaan Persekutuan Perkara 152, bahasa Melayu ialah bahasa rasmi yang mendukung sebagai bahasa Kebangsaan. Persoalannya mengapa istilah bahasa Malaysia digunakan dalam konteks ini. Bukankah bahasa Malaysia itu mencakupi bahasa Melayu, bahasa Mandarin, bahasa Kantonis, bahasa Tamil. bahasa Iban, bahasa Kadazan dan lain-lain? Mengapa DBP tidak bertegas dalam soal ini? Rujuk jawapan piawai.
29 Oktober 2009
Jawapan/Jawaban: Pandangan Khidmat Nasihat Bahasa
1. Soalan: Apakah istilah yang betul: “Jawapan” atau “jawaban”? Jawapan: Perkataan yang betul ialah “jawapan”. (1 April 2008)
2. Soalan: "Jawaban" atau "jawapan"? Jawapan: Kedua-duanya betul. Bagaimanapun yang sering digunakan ialah “jawapan”. (20 Februari 2009)
3. Soalan: Dalam Kamus Dewan Edisi Ketiga (h. 523), hanya ada terbitan “jawapan”. Dalam Kamus Dewan Edisi Keempat (h. 615), sudah ada terbitan “jawaban” di samping “jawapan”. Dalam Daftar Kata Bahasa Melayu (2005) tidak tersenarai “jawaban”. Dari segi ejaan untuk sekolah di Malaysia, manakah yang tepat? Jawapan: Setelah merujuki Kamus Dewan Edisi Keempat, saya bersetuju dengan pandangan saudara. Terdapat “jawaban” dan “jawapan” dalam kamus itu. Perbezaannya, penggunaan “jawapan” lebih banyak digunakan di Malaysia manakala “jawaban” lebih kerap digunakan di Indonesia. Namun kedua-dua penggunaannya tidak menimbulkan kesalahan. Oleh sebab jawapan lebih banyak penggunaannya di Malaysia maka cadangan saya gunakanlah perkataan yang telah selesa penggunaannya dengan kita. (7 Mac 2009)
4. Soalan: Apakah perbezaan antara perkataan “jawapan” dengan “jawaban”? Jawapan: “Jawapan” dan “jawaban”, kedua-duanya merupakan kata terbitan dari kata dasar "jawab" dan sama makna. (28 Mei 2009)
5. Soalan: Adakah terdapat ejaan baharu untuk “jawapan”? Jawapan: Ejaan “jawaban” dan “jawapan” kedua-duanya betul. Dalam proses pengimbuhan kata dasar “jawab” + -an menghasilkan kata terbitan “jawaban”, tetapi kita biasa menyebutnya sebagai “jawapan”. (23 Jun 2009)
6. Soalan: Apabila perkataan "jawab" diberi imbuhan -an, akan menjadi “jawaban” atau “jawapan”? Ada buku di pasaran yang menulis “jawaban”. Jawapan: Dari segi pembentukan kata, perkataan “jawab” apabila menerima akhiran -an seharusnya menjadi “jawaban”. Walau bagaimanapun bentuk mantap yang sudah lazim, digunakan ialah “jawapan”. (10 September 2009)
7. Soalan: Kata "jawab" ialah kata akar. Mengapakah apabila ditambah imbuhan akhiran -an, kata ini menjadi "jawapan" dan bukannya "jawaban"? Jawapan: “Jawapan” dan “jawaban” boleh digunakan dan merupakan varian. “Jawaban” adalah betul dari segi morfologi manakala “jawapan” pula diterima pakai disebabkan kelaziman penggunaannya. Kamus Dewan Edisi Keempat menjadikan “jawapan” sebagai subentri kepada “jawab”. (4 Oktober 2009)
Rujukan: http://prpm.dbp.gov.my/carian.aspx?cari=jawaban&domain=PRPM (diubah suai).
27 Oktober 2009
Bahan Analisis Kesilapan
Kawan Baik Saya
Dia telah dilahirkan pada tahun 1998. Pada masa kini umurnya 11 tahun. Namanya Normayati Binti Rajum. Dia adalah kawan baik saya.
Adik beradiknya enam orang. Dia anak sulung. Dia baik hati dan peramah. Setiap kali kami bertemu dia memberi salam dahulu. Saya suka berkawan dengan dia.
Suara Normayati merdu. Saya sangat suka mendengar dia membaca Al-Quran dan bernasyid. Kami dalam satu pasukan nasyid. Dia menjadi penyanyi utama.
Minggu lalu kami menyertai pertandingan nasyid. Normayati adalah merupakan ketua pasukan kami. Kami menjadi naib johan.
Kesimpulannya, saya suka berkawan dengan Normayati. Saya berharap persahabatan kami akan berkekalan.
Karangan ini sudah diubah suai. Ciri kesilapan asal dikekalkan.
Pada masa kini → Pada masa ini atau Kini
adalah kawan → ialah kawan
dengan dia → dengannya
Ejaan Al-Quran Baku
Ejaan yang pertama ialah “al-Quran”. Ini ialah ejaan baku, iaitu ejaan yang diterima pakai oleh Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP). Penyebarannya di Internet yang menjangkau dua juta, sesuai dengan tarafnya sebagai ejaan baku.
Ejaan kedua, “al-Qur’an”, ialah ejaan lama. Penyebaran ejaan ini di Internet lebih kurang separuh daripada ejaan baku. Namun, berdasarkan tinjauan rawak, penyebaran ejaan ini di media cetak masih luas. Beberapa pihak masih menggunakan ejaan ini. Tindakan pihak yang berkenaan ada wajarnya kerana ejaan lama ini lebih tepat berbanding dengan ejaan baharu/baku.
Ejaan yang ketiga dan keempat mengandung dua vokal a yang menunjukkan vokal panjang [a:]. Kedua-dua ejaan ini ialah ejaan lama pada zaman mesin taip, iaitu sebelum kemunculan komputer. Penulis menggunakan dua huruf a kerana titik bertindih yang ada pada mesin taip dan dapat berfungsi mora, hanya difahami oleh mereka yang sudah mempelajari fonetik. Mata mesin taip pula tidak mempunyai huruf a yang bergaris di atas bagi menunjukkan vokal panjang. Pada masa ini juga ada kekangan untuk memaparkan huruf a yang bergaris di atas dalam blog, Facebook dan sebagainya.
Ejaan ketiga seakan-akan transliterasi seperti variasi kelima. Ejaan ketiga ini ialah transliterasi lama yang silap, iaitu tidak ada “koma di atas” selepas huruf r. Ejaan keempat ialah transliterasi lama yang betul. Ejaan kelima pula ialah transliterasi yang baku berdasarkan Pedoman Transliterasi Huruf Arab ke Rumi. Ejaan ini adalah untuk kegunaan khusus penerbitan ilmiah.
Dari segi penggunaan huruf, hanya huruf Q ditulis dengan huruf besar. Huruf a pada “al-” hendaklah ditulis dengan huruf kecil kecuali pada awal ayat, tajuk atau apa-apa situasi khusus yang mewajarkan a pada “al-” itu ditulis dengan huruf besar. Sebagai contoh, huruf a pada “al-” pada tajuk masukan ini dan tajuk buku dalam masukan ini ditulis dengan huruf besar. Sebagai penegasan, apabila kita menulis ayat “Dia membaca al-Quran”, huruf a pada “al-” dalam ayat ini kita tulis dengan menggunakan huruf kecil.
Nota pada 7 Disember 2009
"Namun begitu, bagi perkataan yang tergolong sebagai istilah keagamaan yang berkait dengan akidah dan al-Qur'an, bunyi-bunyi asal dikekalkan ejaannya. Contohnya:
Qur'an
qari
thani
fasakh" - Tatabahasa Dewan Edisi Ketiga, halaman 303.
Quran Buruk dan Al-Quran Lama
Abdul Fattah: Atuk bersetuju dengan penggunaan ungkapan Quran buruk?
Tuk Ngah: Atuk memang biasa menggunakan ungkapan itu. Moyang kamu, iaitu ayah dan ibu atuk, pernah menggunakan ungkapan itu. Malah, semasa kecil atuk pernah mendengar ungkapan itu daripada mulut buyut kamu.
Abdul Fattah: Buyut?
Tuk Ngah: Ya, buyut kamu ialah moyang ayah kamu.
Abdul Fattah: O… begitu. Rupanya sudah turun-temurun ungkapan itu digunakan.
Tuk Ngah: Ya. Ertinya, keluarga dan masyarakat kita sudah biasa menggunakan ungkapan Quran buruk. Atuk dan kamu kini masih berada dalam keluarga dan masyarakat yang menggunakan ungkapan itu. Jadi, kita berlaku songsang atau melawan arus jikalau kita menentang penggunaannya. Mengapakah Abdul Fattah bertanya akan hal ini?
Abdul Fattah: Tadi, guru Bahasa Melayu kami menyatakan bahawa rakannya tidak bersetuju dengan penggunaan ungkapan Quran buruk. Menurut rakannya, ungkapan yang sesuai ialah Quran lama. Menurut cikgu, rakannya berkata, buruk merujuk kepada sesuatu yang tidak baik seperti rosak, jahat dan busuk. Jadi, merujukkan al-Quran dengan sesuatu yang tidak baik merupakan perbuatan yang merendahkan kitab suci itu.
Tuk Ngah: Jikalau Quran lama?
Abdul Fattah: Menurut cikgu kami, ungkapan Quran lama lebih sesuai.
Tuk Ngah: Pandangan cikgu kamu atau rakannya?
Abdul Fattah: Eh … sorry.
Tuk Ngah: Maaf.
Abdul Fattah: Maafkan Fatah, atuk.
Tuk Ngah: Kesilapan kecil Abdul Fattah atuk maafkan. Sentiasalah ingat pesan atuk: Sesiapa yang bercita-cita untuk menjadi pemidato yang baik, hendaklah sentiasa menggunakan bahasa yang baku, santun dan bergaya.
Abdul Fattah: Terima kasih, atuk. Nasihat ulangan itu Abdul Fattah sematkan di hati ini.
Tuk Ngah: Teruskan penjelasan kamu, wahai Abdul Fattah, bakal juara pidato peringkat kebangsaan.
Abdul Fattah: Menurut cikgu Bahasa Melayu kami, rakannya berkata, ungkapan Quran lama lebih sesuai. Rakannya berkata demikian kerana perkataan “lama” mempunyai makna yang positif atau sederhana. Tegasnya, perkataan “lama” tidak dapat dikaitkan dengan maksud perkataan “buruk”. Begitulah, atuk.
Tuk Ngah: Pendapat rakan cikgu kamu itu menarik. Apakah pula pandangan cikgu kamu sendiri?
Abdul Fattah: Cikgu tidak menyatakan pendiriannya. Cikgu ada meminta pendapat kami. Semua rakan sekelas Fatah bersetuju dengan pendapat rakan cikgu Bahasa Melayu kami itu.
Tuk Ngah: Termasuk kamu sendiri?
Abdul Fattah: Tidak atuk. Fattah yakin cikgu ingin menguji kebolehan kami berfikir. Oleh sebab cikgu sendiri belum menyatakan pendiriannya, Fatah pun meminta tangguh untuk menyatakan pendirian Fatah esok. Semua murid kelas kami yang bersetuju itu juga boleh menarik semula persetujuan mereka esok, tetapi mereka mesti memberikan alasan yang sesuai.
Tuk Ngah: Adakah rakan-rakan Abdul Fattah dan Abdul Fattah sendiri faham akan maksud ungkapan Quran buruk?
Abdul Fattah: Cikgu kami ada meninjau pendapat kelas. Cikgu meminta sesiapa yang bersetuju bahawa Quran buruk sama maksudnya dengan Quran lama agar mengangkat tangan. Keputusannya, semua murid mengangkat tangan, kecuali Fatah.
Tuk Ngah: Oh, begitu rupanya pandangan murid tahun lima seperti Abdul Fattah. Apakah pula pendirian Abdul Fattah sendiri?
Abdul Fattah: Fatah nampak cikgu tersenyum sumbing. Fatah fikir pendirian ramai tidak tepat. Quran buruk mesti mempunyai makna yang lain. Jadi, Fatah tidak mengangkat tangan dan meminta tangguh untuk menyatakan pendirian Fatah esok.
Tuk Ngah: Sekarang Abdul Fattah sudah tahu maksud Quran buruk?
Abdul Fattah: Ya. Semasa waktu rehat, Fatah sempat masuk ke pusat sumber dan merujuki Kamus Pelajar. Rupa-rupanya, Quran buruk bukanlah al-Quran yang sebenar. Quran buruk hanyalah kiasan untuk sesuatu yang tidak berapa berguna lagi tetapi tetap dihormati. Kemudian, Fatah bertanya pak cik jaga.
Tuk Ngah: Jaga sekolah?
Abdul Fattah: Ya, atuk. Pak cik jaga sekolah kami arif tentang bahasa kiasan. Katanya, Quran buruk ialah orang yang sudah sangat tua, iaitu yang sudah nyanyuk atau mamai. Biasanya orang itu sangat berjasa kepada kita seperti ibu, bapa, datuk atau nenek. Jadi, Quran buruk bukanlah al-Quran yang sebenar. Jadi, ungkapan Quran buruk tidak dapat disamakan dengan Quran lama. Perbuatan menukar ungkapan Quran buruk menjadi Quran lama bermakna mencabut satu bahasa kiasan daripada bahasa ibunda kita.
Tuk Ngah: Syabas, Abdul Fattah. Kamu memperlihatkan kematangan berfikir. Ungkapan Quran buruk sebenarnya sebahagian daripada warisan sastera lisan kita. Apabila kita sedar akan keistimewaan warisan, kita tidak akan membuangnya secara sembarangan. Esok, berikan hujah kamu kepada rakan-rakan dengan bahasa yang baku, santun dan bernas. Elakkan daripada mempertidak, apalagi memperlekeh sesiapa.
Abdul Fattah: Baiklah, atuk.
23 Oktober 2009
Lagu (Koir) Bahasa Jiwa Bangsa
Gunakanlah bahasa kebangsaan kita
marilah amalkan ramai-ramai
bahasalah menyatukan kita semua
yakinlah bahasa jiwa bangsa.
Marilah, mari rakyat semua
buktikan taat setia
dengan satu bahasa.
Maju bangsa dan maju negara
*megahkan bahasa kita
bahasa jiwa bangsa.
Lagu/lirik: Dol Ramli
PAGE Terus Mengungguli Gelaran Penyokong Tegar PPSMI
Tindakan Parent Action Group for Education (PAGE) seperti yang terdapat dalam catatan itu mengekal PAGE sebagai penyokong tegar dasar Pengajaran dan Pembelajaran Sains dan Matematik alam Bahasa Inggeris (PPSMI). Tidak keterlaluan rasanya jikalau kita katakan bahawa Tun Dr. Mahathir Mohamad berasa bangga dengan tindakan PAGE ini.
PPSMI memungkinkan pencinta bahasa mencipta ungkapan untuk menggambarkan orang atau kumpulan yang memperjuangkan pengekalan dasar itu. Antaranya termasuklah peludah bahasa dan pemerkosa akta sendiri. Kebegaran PAGE nampaknya melebihi maksud ungkapan yang sedia ada.
Lampiran
PAGE yang Keliru
Masih ada lagi manusia yang tidak percaya kepada bahasa Melayu boleh menjadi bahasa ilmu. Sebab itulah kumpulan PAGE ini bertindak supaya beberapa buah sekolah di Lembah Kelang diberi kebebasan untuk meneruskan PPSMI dengan alasan mendapat sokongan majoriti PIBG di tujuh buah sekolah tersebut.
Nampaklah muka-muka Melayu sendiri yang muncul dalam TV menunjukkan peratusan hasil daripada undian dalam mesyuarat PIBG di sekolah mereka. Semuanya sekolah kebangsaan. Tak nampak pula sekolah Jenis Kebangsaan Cina SJK (C) atau SJK (T).
Mujurlah permohonan PAGE ini mendapat bantahan dari Dr. Mohamad Ali Hassan, Presiden PIBGN yang menyatakan kumpulan tersebut mengambil tindakan langkah ke belakang dengan menentang keputusan yang telah dibuat.
Kita sudah lebih 50 tahun merdeka. Ada lagi manusia yang mentalnya masih dijajah. Masih tidak percaya kepada kemampuan bahasa Melayu.
Lampiran
PAGE Mahu Sekolah Kebangsaan Diberi Pilihan Teruskan PPSMI
Bernama, 22 Oktober 2009
KUALA LUMPUR, 22 Okt (Bernama) -- Parent Action Group for Education (Page) mahu semua sekolah kebangsaan diberi pilihan untuk meneruskan Pengajaran dan Pembelajaran Sains dan Matematik dalam Bahasa Inggeris (PPSMI).
Pengerusinya Datin Noor Azimah Abdul Rahim berkata pungutan suara di tujuh buah sekolah di Selangor dan Kuala Lumpur mendapati purata sebanyak 97 peratus daripada ibu bapa berhasrat supaya sekolah anak-anak mereka diberi pengecualian daripada pemansuhan PPSMI.
Tujuh buah sekolah itu ialah Sekolah Kebangsaan Assunta 2, Sekolah Kebangsaan Bukit Damansara, Sekolah Kebangsaan Seri Hartamas, Sekolah Kebangsaan Taman Megah, Sekolah Menengah Kebangsaan Seri Hartamas, Sekolah Menengah Kebangsaan (Perempuan) Sri Aman dan Sekolah Menengah Kebangsaan Taman SEA.
"Kita bukan hendak membantah pemansuhan PPSMI dan kami juga tidak membantah dasar Memartabatkan Bahasa Malaysia dan Memperkukuh Bahasa Inggeris (MBMMBI). Kami cuma mahukan sekolah diberi pilihan kerana mereka mendapat faedah daripada pengajaran Bahasa Inggeris.
"Bagaimanapun, bahasa kebangsaan masih menjadi bahasa pengantar di sekolah-sekolah," katanya kepada pemberita di lobi Parlimen di sini Khamis.
Sehubungan itu, beliau berkata satu memorandum mengenai perkara itu telah diserahkan kepada Timbalan Menteri Wilayah Persekutuan Datuk M. Saravanan untuk dihantar kepada Perdana Menteri Datuk Seri Najib Tun Razak.
Tepuk Dahi
Jawaban Tepat, Jawapan Masih Boleh Digunakan
1. Perkataan “jawaban” menepati proses morfologi bahasa Melayu dan tersenarai dalam Kamus Dewan Edisi Keempat. Kita wajar menggunakan perkataan “jawaban”. Hal ini menepati ungkapan “betulkan yang biasa dan biasakan yang betul”.
2. “Namun demikian, perkataan ‘jawapan’ juga masih diterima dan dianggap sebagai betul. Hal ini dikatakan demikian kerana penggunaan perkataan tersebut telah digunakan sekian lama dan diterima umum. Oleh sebab itu, pengguna bahasa boleh memilih perkataan yang disukai untuk digunakan, sama ada ‘jawaban’ ataupun ‘jawapan’.”
3. Dalam frasa “untuk ibu”, “untuk” ialah kata sendiri nama. Dalam frasa “untuk menangani masalah” dan “untuk mengelakkan penyakit”, “untuk” ialah kata hubung.
Objek Bergerak dan Tidak Bergerak
1. Objek bergerak ialah objek yang berubah tempat dan kebanyakannya terdapat dalam apitan men-…-kan. Contohnya, dalam frasa “menaikkan bendera”, “bendera” ialah objek bergerak, iaitu bergerak dari bawah ke atas.
2. Namun demikian, ada sedikit perkataan yang berawalan me- diikuti oleh objek bergerak. Contohnya, dalam frasa “mengirim/mengepos surat”, surat ialah objek bergerak. Sebenarnya, frasa asal ialah “mengirimkan/mengeposkan surat”.
3. Objek tidak bergerak pula berada selepas apitan me-…-i. Contohnya, dalam frasa “menghadiahi ibu”, “ibu” ialah objek tidak bergerak.
Nota: Perkataan “mengajar” berasal daripada perkataan “mengajari” dan perkataan “memberi” berasal daripada “memberii”.
21 Oktober 2009
Kalau Bolehlah, Mulakan pada Tahun 2010
Pengumuman ini mengekalkan kejaguhan Tun Dr. Mahathir Mohamad. Rekod cemerlang pelbagai pihak yang menggubal dan melaksanakan dasar PPSMI dalam masa yang singkat tetap menjadi kebanggaan Tun. Di bawah arahan Tun, ahli politik dan pengurusan tertinggi perkhidmatan pendidikan berjaya bekerja hampir menyamai mesin. Pendeknya, Tun tetap menjadi guru Tan Sri.
Apa-apa pun, perancangan strategik perlu melalui pelbagai peringkat. Perancangan yang teliti menatijahkan pelaksanaan yang lancar dan berkesan. Ini harapan kita. Yang penting, tiada siapa yang akan menjadi yu kia-kia, kepala yu, ekor pari. Ini pendirian kita. Usaha yang baik, walaupun memakan masa untuk menjadi kenyataan, tetap kita alu-alukan dan kita hargai.
Lampiran
Pemansuhan PPSMI Mungkin 2011
Utusan Malaysia, 21 Oktober 2009
KUALA LUMPUR 20 Okt. - Pemansuhan dasar Pengajaran dan Pembelajaran Sains dan Matematik dalam Bahasa Inggeris (PPSMI) untuk murid tahun satu mungkin *dipercepatkan setahun iaitu mulai 2011.
Timbalan Perdana Menteri, Tan Sri Muhyiddin Yassin bagaimanapun berkata, keputusan itu bergantung *kepada persediaan melaksanakan dasar Memartabatkan Bahasa Melayu dan *Memperkukuhkan Bahasa Inggeris (MBMMBI) bagi menggantikan PPSMI yang dijadual bermula 2012.
Beliau yang juga Menteri Pelajaran berkata, langkah menyegerakan pemansuhan PPSMI itu hanya dapat dilaksanakan jika keperluan pengajaran dan pembelajaran bagi pelaksanaan MBMMBI siap sebelum akhir 2010.
"Kementerian sedang meneliti kemungkinan melaksanakannya (MBMMBI) mulai 2011 bagi murid tahun satu.
"Namun *ia bergantung sama ada bilangan guru mencukupi, kesediaan kurikulum baru dan buku teks untuk mata pelajaran Sains, Matematik dan Bahasa Inggeris dapat disiapkan sebelum akhir 2010," katanya.
Muhyiddin berkata demikian ketika menjawab soalan Mohd. Nor Othman (BN-Hulu Terengganu) mengenai rasional kerajaan menunggu sehingga 2012 untuk memansuhkan PPSMI pada persidangan Dewan Rakyat hari ini.
Timbalan Perdana Menteri menjelaskan pemansuhan PPSMI bagi murid tahun empat, tingkatan satu dan tingkatan empat pula kekal pada 2012 bagi membolehkan kementerian membuat persiapan rapi sebelum memulakan MBMMBI.
Menjawab soalan tambahan Mohd. Nor, Muhyiddin menegaskan, keputusan memansuhkan PPSMI adalah muktamad dan kerajaan tidak akan kembali meneruskan dasar berkenaan.
Beliau berkata, komitmen kerajaan yang bersetuju supaya PPSMI dimansuhkan tidak perlu diragui semua pihak walaupun ia hanya akan berkuat kuasa mulai tahun 2012.
"Ini adalah keputusan yang muktamad. Jadi apa pun keadaan kita telah menyatakan kesediaan untuk tidak kembali kepada dasar lama iaitu meneruskan PPSMI.
"Segala persiapan telah mula dilakukan mulai sekarang dan saya beri jaminan walaupun PPSMI hanya akan dimansuhkan mulai 2012, insya-Allah ia akan dapat dilaksanakan dengan jayanya," katanya.
Muhyiddin berkata, tempoh tersebut ditetapkan kerana kerajaan memerlukan masa untuk membuat semua persiapan sebelum MBMMBI dilaksanakan.
Jelasnya, persiapan itu penting kerana kerajaan telah belajar daripada pengalaman lalu apabila tempoh terlalu singkat iaitu hanya enam bulan sebelum melaksanakan PPSMI menyebabkan pelbagai masalah timbul.
"Dasar baru ini memerlukan kita menyediakan 13,000 guru termasuk sekurang-kurangnya 1,000 guru Bahasa Inggeris baru yang mahir," katanya.
Dalam pada itu, menjawab soalan Azmin Ali (PKR-Gombak) mengenai pengaruh Tun Dr. Mahathir Mohamad dalam keputusan kerajaan, Muhyiddin menjelaskan, bekas Perdana Menteri itu memahami keputusan yang dibuat oleh kepimpinan sekarang.
Jelasnya, walaupun Dr. Mahathir tidak bersetuju dengan keputusan kerajaan memansuhkan PPSMI tetapi penentangan bekas Perdana Menteri itu tidak terlalu keras.
Dahulukan Program untuk Mengukuhkan Martabat Bahasa Kebangsaan
Antara kandungan laporan itu ialah penegasan Datuk Dr. Hassan Ahmad bahawa bahasa Melayu pernah menjadi bahasa antarabangsa pada zaman kesultanan Melayu. Penegasan ini penting. Saya berkata demikian kerana saya pernah bertemu dengan rakyat Malaysia yang tidak menyedari perkara ini. Mereka ialah pelajar lulusan Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) yang mengikuti program praijazah di sebuah Institut Pendidikan Guru Malaysia (IPGM).
Pada suatu ketika, saya mengajarkan tajuk “Sejarah Ringkas Bahasa Melayu” kepada pelajar pelbagai kaum itu. Dalam sesi perbincangan, mereka menyatakan rasa terkejut apabila mengetahui bahawa bahasa Melayu sudah melalui sejarah yang begitu panjang. Kata mereka, melalui tajuk yang saya dedahkan, mereka memperoleh banyak maklumat baharu.
Seorang pelajar berkata, “Baru saya tahu bahawa bahasa Melayu sudah lama menjadi bahasa pemerintahan, bahasa ilmu dan lingua franca. Selama ini saya menganggap bahasa Melayu hanya bermartabat apabila kita merdeka. Rupa-rupa anggapan saya itu meleset.”
Selepas mempelajari tajuk itu, mereka semakin ghairah untuk mendalami selok-belok bahasa Melayu. Keghairahan mereka itu termasuk untuk mempelajari tulisan Jawi. Tegasnya, semangat dan kebanggaan mereka untuk mempelajari dan menggunakan bahasa Melayu yang mempunyai sejarah yang panjang itu semakin menyerlah. Pengalaman ini meningkatkan keyakinan saya akan kebenaran ungkapan “tak kenal, maka tak cinta”.
Seorang rakan pernah mengutarakan hal yang seakan-akan sama. Menurutnya, ada apek, nyonya, amoi, aya, aci, dan tambi tidak fasih berbahasa Melayu baku. Katanya, mereka itu mungkin tidak berapa kenal dengan bahasa Melayu. Sebab itulah mereka kurang berusaha untuk mempelajari dan menggunakan bahasa Melayu baku. Sekali lagi, ungkapan “tak kenal, maka tak cinta” menyerlahkan kebenarannya.
Selain itu, saya pernah membaca beberapa banyak pandangan tentang sikap endah tak endah rakyat Malaysia terhadap penggunaan bahasa Melayu yang baku dan sopan. Ada rakan menganggap sikap endah tak endah itu sudah berstatus penyakit. Penyakit itu menular dalam kalangan masyarakat pelbagai kaum tanpa mengira golongan tua, separuh umur atau muda, terutamanya dalam era pelaksanaan dasar Pengajaran dan Pembelajaran Sains dan Matematik dalam Bahasa Inggeris (PPSMI).
Perkara ini ada kaitan dengan makalah “Transformasi Gerakan Bahasa” tulisan Encik Ismail Dahaman. Makalah itu tersiar dalam majalah Dewan Bahasa keluaran Oktober 2009.
Antara lain, dalam makalah itu Encik Ismail menyatakan, dalam tempoh 52 tahun merdeka, kita sudah mengadakan berbagai-bagai gerakan untuk memperkukuh martabat bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan, bahasa rasmi dan bahasa ilmu. Namun, matlamat gerakan itu belum tercapai sepenuhnya, baik dari segi penggunaan mahupun kualitinya. Bahasa kebangsaan kita masih mengalami kepincangan fungsi.
Pandangan Encik Ismail Dahaman itu tepat. Jikalau tidak, masakan Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) meneruskan gerakan untuk memperkukuh martabat bahasa kebangsaan dengan nama lama, iaitu Bulan Bahasa Kebangsaan (BBK). BBK mengobarkan semangat lama agar rakyat berasa megah mempelajari dan menggunakan bahasa kebangsaan sebagai “bahasa jiwa bangsa”.
Sehubungan dengan hal ini dan sesuai dengan gagasan Satu Malaysia, saya berkeyakinan bahawa pemahaman tentang sejarah bahasa Melayu dapat memperkukuh kecintaan rakyat terhadap bahasa kebangsaan kita. Saya percaya, DBP, Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) dan pihak yang berkaitan ada cara untuk merakyatkan perkara ini.
Sehubungan dengan hal ini juga, di sini saya ulangi pandangan yang saya utarakan dalam beberapa kesempatan yang terbatas ketika saya masih menjadi warga KPM dahulu. Pada saya, KPM perlu memasukkan tajuk “Sejarah Ringkas Bahasa Melayu” dalam kurikulum Bahasa Melayu Dinamika (Komunikasi, Kontekstual) (BMK) atau nama lain bagi BMK di IPGM. Dengan cara ini semua pelajar IPGM berpeluang mengenali sejarah bahasa kebangsaan kita. Kita berharap, sesudah kenal, maka cinta.
Kita memang suka bahasa Melayu kembali menjadi bahasa antarabangsa. Namun, kita jangan lupa mendahulukan program yang membolehkan rakyat berasa megah mempelajari dan menggunakan bahasa kebangsaan. Ya, rakyat kita dahulukan dan peningkatan prestasi rakyat kita utamakan!
Lampiran
Menjadikan Bahasa Melayu Bahasa Dunia
Oleh Sahbulah Darwi, pengarang@utusan.com.my, 3 Oktober 2009
PERSIDANGAN Antarabangsa Bahasa Melayu Bahasa Dunia yang berlangsung di Johor Bahru selama tiga hari dan berakhir Rabu lalu, menyemarakkan lagi keyakinan untuk melihat bahasa Melayu menjadi bahasa dunia suatu hari nanti.
Pada masa ini terdapat lebih kurang 6,000 bahasa yang masih digunakan tetapi hanya 20 bahasa yang bertaraf bahasa rasmi yang penuturnya berjumlah lebih 50 juta orang. Dan bahasa Melayu adalah salah satu daripada 20 bahasa itu.
Jika dicampur pengguna bahasa itu di Malaysia, Indonesia, Brunei dan Singapura serta di negara lain maka jumlah penuturnya adalah hampir 300 juta orang, menjadikannya sebagai bahasa kelima terbesar di dunia selepas bahasa Inggeris (lebih kurang 1.4 bilion penutur), Mandarin (1 bilion penutur), Hindi dan Urdu (700 juta penutur) dan Sepanyol (lebih 300 juta penutur).
Namun begitu, bukanlah bilangan jumlah penutur semata-mata yang sepatutnya dijadikan ukuran sebaliknya terdapat ciri-ciri lain yang perlu dipenuhi untuk melayakkannya dipanggil bahasa dunia.
Apatah lagi, bahasa Melayu tidak terlepas daripada melalui pelbagai cabaran, hambatan dan krisis keyakinan hingga pada satu tahap *ia cuba diperkecil dan dipinggirkan akibat putaran ganas politik, sosial dan ekonomi.
Tokoh bahasa dan budaya, Datuk Dr. Hassan Ahmad memberi pandangan cukup menarik terhadap usaha memartabatkan bahasa Melayu agar menjadi bahasa dunia kerana jumlah penutur bahasa tidak begitu penting tetapi *apa yang penting ialah pengaruh bahasa itu untuk memajukan sesuatu bangsa.
Beliau berkata, sejarah menunjukkan bahasa Melayu menjadi bahasa antarabangsa apabila pemerintah zaman dahulu terutama raja dan sultan tetap tegas menggunakan bahasa Melayu dalam setiap urusan. *Ia termasuk dalam soal diplomatik antara pedagang atau kuasa asing seperti Portugis, Belanda, Inggeris dan Perancis.
Melalui bukti-bukti kukuh antaranya dalam Sulalat al-Salatin atau Sejarah Melayu oleh Tun Sri Lanang dan Hikayat Raja Pasai antara abad ke-14 hingga ke-17 jelas menunjukkan pemerintah tidak berkompromi dalam soal bahasa.
Mengambil iktibar dalam aspek ini, kerajaan yang menjadi pemerintah kini perlu memastikan dasar-dasar yang digubal sentiasa menyokong usaha pengembangan bahasa Melayu.
Bahasa Melayu sememangnya berpotensi untuk muncul sebagai bahasa utama dunia dalam pelbagai bidang termasuk sains dan teknologi jika semua pihak bersungguh-sungguh memastikan impian itu menjadi kenyataan.
Persidangan yang dihadiri 410 peserta membabitkan pembentangan 16 kertas kerja itu menunjukkan suara optimistik untuk menggerakkan usaha ke arah itu.
Bagaimanapun, ia tidak sepatutnya terhenti sekadar dalam persidangan sahaja sebaliknya resolusi yang mengandungi tiga perkara yang dikemukakan perlu diusahakan dengan berkesan.
Tidak keterlaluan jika dicadangkan agar persidangan berkenaan perlu diadakan lagi pada masa depan dengan penyertaannya turut membabitkan orang politik dan pemimpin kerajaan berkaitan.
Ia bagi memastikan golongan yang terlibat dengan penggubalan dasar kerajaan memahami hasrat dan pandangan ahli akademik dan tokoh bahasa dalam persidangan berkenaan.
Lebih-lebih lagi, jika dilihat tiga perkara dalam resolusi itu separuh daripadanya adalah mendesak kerajaan melakukan sesuatu untuk memartabatkan bahasa Melayu sebagai bahasa dunia.
19 Oktober 2009
Long Atan Berasa Lebih Muda
Awal pagi tadi budak India yang menjual susu lembu memanggilnya "abang". “Belilah susu ini, abang. Satu bungkus cuma lima ringgit. Susu fresh ini, abang. Baik untuk kesihatan kita.”
Akhirnya Pak Long Atan termakan pujukan si penjual susu lembu itu. Dia membeli dua bungkus susu lembu segar. Dengan panggilan abang dan khasiat susu lembu segar, dia berharap dia akan terus berasa muda.
Sebenarnya usia Pak Long Atan sudah lebih enam puluh tahun. Dia menghabiskan usianya hampir empat puluh tahun di Sabah, termasuk beberapa tahun selepas bersara. Kini dia sudah membeli rumah dan tinggal di sebuah negeri di Tanah Semenanjung.
Seingatnya, sejak berusia empat puluhan amat jarang sesiapa memanggilnya “abang”. Telinganya hanya mendengar panggilan “encik”, “tuan”, “pak cik”, “pak long” dan “Pak Atan”.
Hari ini merupakan hari yang menyebabkan dia berasa muda kembali. Sehingga pukul lima petang, sudah empat orang memanggilnya “abang”. Insan pertama yang baik hati memanggilnya “abang” ialah budak yang menjual susu lembu segar.
Di Sabah, dia belum bertemu dengan budak yang menjual susu lembu segar. Budak yang menjual rokok seludup dari Filipina banyak. Ada juga budak yang menjual sayur dan buah tarap. Mereka menyapanya dengan panggilan “pak cik” atau “uncle”. Malah ada juga budak yang memanggilnya “atuk”. Di Sabah, dia berasa cepat tua.
Kini dia berasa muda kembali. Selepas budak India memanggilnya “abang”, orang India separuh umur pula menyapanya dengan panggilan yang sama. Hal itu berlaku ketika dia membeli rokok di kedai.
Sebelum tengah hari, Pak Long Atan singgah di taman tasik. Seorang pemotong rumput berusia kira-kira lima puluhan menyapanya dengan panggilan “abang” juga.
Sebelum pulang dari taman itu, Pak Long Atan menyapa seorang pegawai keselamatan. “Aya menjaga taman ini?” soalnya.
“Ya, abang. Kita kena jaga sebab ada orang jahat dan budak nakal,” kata pegawai keselamatan itu.
“Umur aya berapa tahun?”
“Sudah enam puluh lima, abang. Dua anak pun susah cari makan. Bini sendiri ada. Saya mesti kerja untuk makan sendiri dan bini.”
Selepas pukul lima petang, Pak Long Atan berjoging di taman. Seorang wanita India juga berjoging bersama-sama dengannya. “Aci hari-harikah berjoging?”
“Satu minggu dua atau tiga kali sahaja, abang.”
“Berapakah umur aci?”
“Baru enam puluh lapan, abang.”
Meremang buku tengkuk Pak Long Atan menerima panggilan “abang” daripada nenek itu.
Waktu pulang ke rumahnya, Pak Long Atan tersenyum-senyum. Dia masih tersenyum-senyum apabila membuka pintu pagar rumahnya. Isterinya yang sedang menyiram pokok bunga menegurnya, “Apalah halnya orang tua ini, senyum-senyum sahaja.”
“Berasa lebih muda selepas berjoging,” balasnya ringkas sambil terus senyum-senyum.
“Eh, atuknya. Ada beli sirih yang saya pesan tadi?”
Oh, Pak Long Atan lupa pesan nenek si Normayati. “Ala, abang lupa,” dia berkata sambil menepuk dahinya.
Senyumnya serta-merta hilang. Rasa mudanya meringan dan melayang bersama-sama tiupan lembut angin senja.
Mereka Memerlukan Kursus Pengurusan Surat Rasmi dan Sistem Fail
Pegawai A,
Organisasi B.
Encik Rasimin baru bertugas di Organisasi B. Pada suatu pagi, seorang kerani menghulurkan sepucuk surat untuk ditandatanganinya. Penulisan surat itu kemas dan bahasanya baik. Encik Rasimin memuji usaha kerani itu.
Kemudian Encik Rasimin meminta si kerani memerhatikan namanya di bahagian bawah surat itu. Dia bertanya, “Mengapakah puan letakkan ‘encik’ di hadapan nama saya?”
“Saya minta maaf, encik. Saya tidak tahu encik sudah naik haji.”
“Insya-Allah, saya akan ke Mekah pada tahun hadapan. Jadi, jikalau saya sudah ke Mekah, puan akan letakkan gelaran ‘tuan haji’ di hadapan nama saya dalam surat seperti ini?”
Kerani itu terdiam. Dia kelihatan gelisah. Mendung khuatir bergantungan pada wajahnya. Beberapa ketika kemudian, dia berkata dengan nada ragu, “Encik, saya ikut format surat dahulu. Surat daripada beberapa pejabat yang lain juga meletakkan gelaran ‘encik’ atau gelaran lain seperti ‘tuan haji’ sebelum nama pegawai.”
Encik Rasimin teringat bahawa dia pernah menerima beberapa pucuk surat seperti yang dimaksudkan oleh keraninya itu. Lalu dia berkata, “Memang benar, puan. Sebelum ini saya pernah menerima beberapa pucuk surat seperti yang puan nyatakan itu daripada pejabat pendidikan daerah dan sekolah tertentu. Sebenarnya, penggunaan kata sapaan ‘encik’ dan sebagainya sebelum nama pegawai yang bertanggungjawab menandatangani surat itu merupakan satu kesilapan.”
“Tetapi, encik ….” kata kerani itu dengan nada khuatir.
“Ya, beritahu saya apa-apa yang puan fikirkan,” Encik Rasimin memberikan dorongan.
“Bukankah penggunaan kata ‘encik’ dan sebagainya itu merupakan panggilan hormat untuk pegawai yang menandatangani surat?”
Kini giliran Encik Rasimin pula terdiam. Mendung hairan bergantungan pada wajahnya. Mujurlah kecerahan mindanya berjaya menghalau mendung hairan itu. Dia meminta keraninya duduk dengan tenang dan bersedia mendengar penjelasannya dengan hati terbuka.
Dia berjaya memberikan penjelasan kepada kerani itu dengan bahasa yang mudah. Si kerani memahami huraian pegawainya dan dia segera membetulkan kesilapan itu. Tidak lama kemudian, kerani itu masuk semula ke bilik kerja Encik Rasimin sambil menghulurkan surat yang sudah dimurnikan.
Encik Rasimin menandatangani surat itu. Kemudian dia menghulurkan surat yang sudah ditandatangani itu kepada si kerani sambil berkata, “Selepas ini, puan bawa surat bersama-sama dengan fail yang berkenaan.”
Setelah si kerani berlalu, Encik Rasimin mendail nombor pegawai eksekutif. Semasa menunggu jawapan daripada pegawai eksekutif, dia berkata kepada dirinya sendiri, “Mereka memerlukan kursus pengurusan surat rasmi dan sistem fail.”
Memperketat Syarat untuk Mengikuti Pengkhususan Pengajian Melayu
Akhbar Berita Harian Online melaporkan perkara ini pada 13 Oktober 2009. Dalam laporan itu tidak tercatat pengetatan syarat kelayakan akademik. KPM mungkin menganggap syarat kelayakan akademik yang ada sudah cukup ketat. Kita tidak menafikan hal ini.
Namun demikian, KPM masih perlu memperketat kelayakan akademik bagi pengkhususan tertentu. Antaranya termasuklah syarat kelayakan akademik bagi mengikuti bidang pengkhususan Pengajian Melayu (PPM) dan bidang yang berkaitan dengannya seperti Prasekolah dan Pemulihan Khas.
Pada masa yang lalu, calon yang memperoleh C5 bagi mata pelajaran Bahasa Melayu (BM) dalam Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) layak untuk memohon bidang PPM dan bidang yang berkaitan dengannya. Kelayakan minimum ini terpakai untuk program perguruan yang memerlukan kelayakan asas SPM. Syarat ini adalah antara yang terendah berbanding dengan pengkhususan lain.
Kita berharap syarat minimum ini sudah diperketat. Jika belum, kita berharap mulai tahun hadapan KPM memperketat syarat ini. Berdasarkan gred baharu SPM 2009, syarat minimum yang wajar bagi mata pelajaran BM ialah A-.
Jikalau beberapa pengkhususan lain ada syarat tambahan, PPM juga memerlukan syarat tambahan itu. Yang terpenting, calon PPM mesti mampu membaca dan menulis Jawi. Kemahiran calon membaca dan menulis Jawi mesti diuji dalam temu duga. Syarat ini hendaklah dikenakan juga kepada program yang memerlukan diploma atau ijazah.
Dua perkara yang ada kaitan dengan kelayakan akademik ini juga perlu diberikan perhatian. Yang pertama, perlu ada cara yang membolehkan calon yang cemerlang dalam mata pelajaran Kesusasteraan Melayu, Sejarah dan Pengetahuan Agama Islam mendapat keutamaan. Yang kedua, perlu ada cara untuk memastikan calon yang mempunyai pencapaian cemerlang dalam kedua-dua bidang, iaitu akademik dan gerko, mendapat keutamaan untuk mengikuti bidang PPM dan bidang yang berkaitan dengannya.
Kita yakin pihak KPM memahami rasional dan tujuan cadangan ini. Kita juga yakin pihak KPM mampu mencipta mekanisme pelaksanaannya.
Jikalau cadangan ini menjadi kenyataan, kita boleh mengharapkan sekurang-kurangnya tiga perkara daripada lepasan bidang PPM dan bidang yang berkaitan dengannya. Yang pertama, mereka mampu menjadi pembela bahasa kebangsaan jikalau ada lagi usaha untuk melenyapkannya melalui apa-apa dasar.
Yang kedua, mereka mampu menggunakan bahasa kebangsaan dengan perasaan bangga dan megah, sekali gus menolak penggunaan bahasa rojak dan yang sejenama dengannya. Yang ketiga, mereka lebih berketerampilan untuk mencelikhurufkan dan memandaikan anak bangsa dengan perantaraan bahasa kebangsaan.
Perlu diingat, hal ini hanya akan menjadi kenyataan apabila beberapa perkara lain juga diperketat. Antaranya termasuklah “memperketat” kandungan dan pelaksanaan kurikulum bidang PPM dan bidang yang berkaitan dengannya itu.
Lampiran
Syarat Masuk ke IPGM Diperketat
Oleh Mohammad Ishak bhkt@bharian.com.my
Berita Harian Online, 13 Oktober 2009
JERTIH: Syarat kemasukan ke Institut Pendidikan Guru Malaysia (IPGM) akan *diperketatkan, termasuk mensyaratkan semua pelatih menandatangani aku janji mulai tahun depan bagi mengelak mereka tidak menamatkan kursus apabila mendapat tawaran kerja.
Timbalan Menteri Pelajaran, Dr Mohd Puad Zarkashi, berkata langkah itu bertujuan melahirkan lebih ramai guru berkualiti seiring dengan agenda pembangunan bidang perguruan supaya setaraf dengan standard antarabangsa.
Katanya, antara syarat lain yang akan diberi penekanan kepada calon guru ialah *ketrampilan peribadi, minat dan kefahaman mengenai kehendak kerjaya mereka.
"Ketiadaan penekanan terhadap aspek berkenaan menyebabkan ramai calon guru sebelum ini tidak menamatkan kursus apabila mendapat tawaran kerja lain dan tindakan itu merugikan kerajaan.
"Dengan adanya syarat baru terutama aku janji diharap tidak ada lagi masalah pelajar berhenti sebelum tamat pengajian," katanya selepas merasmikan Sambutan Ulang Tahun IPGM Kampus Sultan Mizan ke-10, di sini, semalam.
Hadir sama Pengerusi Jawatankuasa Kesihatan, Perpaduan dan Hal Ehwal Pengguna negeri, Dr Abd Rahman Mokhtar dan Ahli Dewan Undangan Negeri Hulu Besut, Nawi Mohamad.
Mohd Fuad berkata, kerajaan akan menaik taraf semua IPGM seluruh negara supaya mempunyai kemudahan dan modul latihan bertaraf antarabangsa mulai tahun depan.
Katanya, kerajaan akan memanfaatkan peruntukan sebanyak RM5 juta daripada Pertubuhan Pendidikan, Saintifik dan Kebudayaan Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (Unesco) sejajar dengan pengiktirafan badan dunia itu mengenai usaha Malaysia untuk memajukan IPGM supaya menjadi antara yang terbaik di rantau Asia.
Beliau berkata, Perdana Menteri, Datuk Seri Najib Razak, sudah dimaklumkan mengenai peruntukan yang diterima daripada Unesco itu.
Mohd Puad berkata, kini ada 27 IPGM di seluruh negara membabitkan 3,129 pensyarah dan 28,755 pelajar.
Hak Cipta: Tunggu Sebulan
Penerbit majalah bulanan itu mempunyai hak penerbitan eksklusif selama sebulan. Misalnya, karya yang tersiar dalam sesuatu majalah pada bulan Oktober 2009 tidak boleh disiarkan semula di mana-mana media lain sepanjang bulan Oktober 2009. Penulis hanya boleh menyiarkan semula karya itu di blognya mulai bulan November 2009. Sebagai kredit, penulis wajar mencatatkan nama majalah dan bulan keluarannya.
Tambahan 1
Ezaleila Mustafa menulis pada 23 November 2009 pukul 10.23 petang.
Sesuatu karya termasuk resipi yang dihantar dan diterbitkan oleh sesebuah majalah, tempoh hak penerbitannya adalah serupa dengan tempoh penerbitan majalah itu. Jika majalah itu terbit setiap bulan, maka tempoh itu ialah satu bulan. Selepas itu, penulis atau penyumbang karya memegang kembali hak cipta itu dan boleh menerbitkannya semula dengan penerbit yang lain. Oleh itu, sekiranya ada penerbit yang ingin menerbitkannya semula, keizinan daripada penulis perlu diperoleh.
Perjanjian hak cipta tertakluk di bawah undang-undang kontrak. Walaupun ada penerbit majalah yang memasukkan frasa yang berbunyi "Semua hak cipta artikel yang terbit dalam majalah ini dimiliki oleh Syarikat ABC", dalam majalah mereka, frasa itu tidak memenuhi ciri-ciri suatu perjanjian kontrak kerana perjanjian itu disetujui oleh satu pihak sahaja, iaitu penerbit. Kontrak mesti disetujui oleh kedua-dua belah pihak. Oleh sebab itu, selagi penulis/penyumbang karya tidak pernah menandatangani sebarang dokumen yang menyatakan bahawa dia bersetuju menyerahkan hak cipta karyanya kepada mana-mana pihak, hal ini bermakna hak cipta karyanya masih menjadi miliknya.
Rujuk http://www.facebook.com/group.php?gid=123371738370&ref=search&sid=1251666486.1549480308..1&v=info#/topic.php?uid=111129155613&topic=18710
Tambahan 2
Terbit di Blog Ertinya Sudah Terbit
1. Terbit bermaksud boleh dinikmati atau dibaca oleh orang awam. Dalam undang-undang, lebih dari 3 orang sudah dikira made public.
2. Apabila menulis karya di blog, karya yang sama tidak boleh dikirimkan ke akhbar majalah untuk diterbitkan semula secara eceran. Eceran ertinya bukan di dalam bentuk buku.
3. Setelah karya itu terbit di media cetak, anda boleh uar-uarkan di blog. Itu pun siarkan sebahagian kecil sahaja. Untuk jadi teaser. Suruh pembaca dapatkan yang asli dari sumbernya.
4. Karya yang terbit di majalah bulanan, tidak boleh disiarkan karya itu semula sehinggalah bulan berikutnya. Bagi akhbar harian, tempohnya sehari. Akhbar mingguan, tempohnya seminggu. Dan begitulah seterusnya.
15 Oktober 2009
Orang Televisyen Belum Pandai Mengeja?
Antara kesilapan yang tinggi kekerapannya termasuklah ejaan kata ganti nama singkat (klitik) “ku” dan “kau” yang diikuti dengan kata kerja. Abdul Fattah, cucu Tuk Ngah menyedari kesilapan itu.
Pada suatu ketika, seorang peserta berjaya melengkapkan enam tapak kosong. Dia mengemukakan ungkapan “di dalam mimpi ku lihat wajahmu”. Hal ini bermakna kata ganti nama singkat “ku” dan kata kerja “lihat” berada di atas tapak yang berasingan. Abdul Fattah yang duduk di sebelah atuknya berkata, “Orang televisyen itu belum pandai mengejalah, Tuk Ngah.”
Tuk Ngah mengerutkan keningnya dan bertanya, “Apakah maksud Abdul Fattah?”
Abdul Fattah menghulurkan kaca mata kepada Tuk Ngahnya. “Tuk Ngah pakai kaca mata ini. Kemudian Tuk Ngah lihat paparan berwarna hijau di bahagian bawah layar televisyen itu.”
“Ya, baru Tuk Ngah nampak. Perkataan ‘ku’ dan ‘lihat’ sepatutnya dirapatkan. Kalau begitu ada lima tapak atau lima patah perkataan sahajalah. Itukah maksud Abdul Fattah?”
“Ya, itulah maksud Fatah, atuk. Nampaknya orang televisyen itu belum pandai mengeja.”
“Kita tidak boleh membuat kesimpulan begitu, Abdul Fattah. Mereka semua orang terpelajar dan kebanyakannya ada ijazah. Tuk Ngah pasti mereka pandai mengeja. Sebagai manusia biasa, mereka melakukan kesilapan. Manusia memang tidak sempurna dan kerap melakukan kesilapan.”
Abdul Fattah melihat air muka Tuk Ngahnya bersahaja. Dia yakin, Tuk Ngahnya memancing respons tambahan daripadanya. Maka dia berkata, “Kalau budak tahun tiga melakukan kesilapan seperti itu, mungkin boleh diterima. Mereka itu orang terpelajar. Orang terpelajar tidak sepatutnya melakukan kesilapan seperti itu. Kewujudan kesilapan seperti itu menandakan bahawa mereka kurang prihatin akan sistem bahasa ibunda mereka.”
Tuk Ngah tersenyum dan mengangguk-angguk. “Tuk Ngah bersetuju dengan pandangan Abdul Fattah. Sekarang, lihat kembali paparan itu. Selain ‘kulihat’ yang sepatutnya dieja ‘kulihat’, ada atau tidak kesilapan lain?”
“Ungkapan ‘di dalam mimpi’ sepatutnya hanya ‘dalam mimpi’, atuk. Begitu?”
“Ya,” jawab Tuk Ngah.
“Hah, nampak sangat orang televisyen itu endah tidak endah akan penggunaan bahasa yang betul dalam Bulan Bahasa Kebangsaan ini."
“Jangan terlalu cepat membuat kesimpulan, Abdul Fattah. Kesilapan itu bukan kesilapan orang televisyen. Cuba Abdul Fattah fikirkan pandangan Tuk Ngah ini.”
12 Oktober 2009
Lagu Nyalakan Tekad
Nyalakan Tekad
Nyalakan azam membumbung
padukan tekad nan waja
songsongi ombak bergulung
menuju ke pulau cita.
Setitis jadikan laut
sekepal jadikan gunung
namamu kelak disebut
jasamu kelak disanjung.
Nyalakan tekad di hujung cita
sama muafakat ke puncak jaya
sembah setia sepenuh jiwa
untuk nusa dan negara.
Kan megah langit dijunjung
rela bumi nan dipijak
kan megah ibu mengandung
putera puterinya berjasa.
Rasanya, lagu inilah yang paling kerap saya nyanyikan bersama-sama dengan pelajar saya. Saya ikut menyanyi bersama-sama dengan mereka sebelum kuliah bermula. Sesekali, kami menyanyikan lagu ini sebelum kuliah berakhir. Adakalanya saya meminta pelajar menerangkan maksud ungkapan tertentu dalam lirik lagu ini. Hari ini, saya menyanyikan lagu ini bersendirian.
09 Oktober 2009
Pandangan tentang Pendekatan Modular Bahasa Melayu
Program terkini KPM yang bertujuan untuk meningkatkan kadar celik huruf ialah pendekatan modular. KPM akan menggunakan pendekatan itu mulai tahun 2012. Kumpulan sasar utama pendekatan itu ialah murid prasekolah. Mereka akan menggunakan modul penguasaan asas berbahasa yang bermula dengan aktiviti kesediaan dan diikuti dengan aktiviti bacaan asas.
Dalam berita tentang perkara ini pada 25 September 2009, Berita Harian Online menggunakan ungkapan “Kurikulum Standard Bahasa Malaysia” dan “Dasar Memartabatkan Bahasa Malaysia”. Dalam ungkapan itu terdapat penggunaan istilah “bahasa Malaysia”. Kita berharap penggunaan istilah “bahasa Malaysia” ini bukan bersumber daripada KPM.
Pada hemat saya, nama program ini mestilah menggunakan istilah “bahasa Melayu”. Penggunaan istilah “bahasa Melayu” menunjukkan kita menghayati Rukun Negara, bukan sekadar menghafal prinsipnya.
Apabila kita menggunakan istilah “bahasa Melayu”, hal itu menunjukkan bahawa kita menghayati prinsip “Keluhuran Perlembagaan” dalam Rukun Negara. Kita tahu, Perkara 152 wujud dalam Perlembagaan Persekutuan. Kita mengetahui dan memahami kandungan Perkara 152 itu. Kita akur dengan peruntukan dalam Perkara 152 itu yang menyatakan bahawa “bahasa kebangsaan ialah bahasa Melayu”.
Apabila kita menggunakan istilah “bahasa Melayu”, hal itu juga menunjukkan bahawa kita menghayati prinsip “Kedaulatan Undang-undang” dalam Rukun Negara. Antara undang-undang yang kita hayati termasuklah Akta Bahasa Kebangsaan 1963/1967 (Kemas Kini 2006). Akta ini menggunakan istilah “bahasa kebangsaan” dan penjelasannya terdapat dalam Perkara 152.
Satu lagi akta yang kita hayati ialah Akta Pendidikan 1996. Akta ini menyatakan, “bahasa kebangsaan ertinya bahasa Melayu sebagaimana yang ditentukan dalam Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan”.
Jelaslah bahawa penggunaan istilah “bahasa Melayu” menyerlahkan semangat patriotik, sekali gus menunjukkan penghayatan kita terhadap satu daripada empat kontrak sosial. Penggunaan istilah “bahasa Melayu” juga menunjukkan kita menjadi pendukung pembudayaan bahasa kebangsaan, iaitu kita menggunakan bahasa Melayu (termasuk istilah “bahasa Melayu”) dengan penuh kebanggaan dan kecintaan yang disebabkan oleh kedalaman patriotisme.
Kita berharap pendekatan modular dapat menangani kemelut tidak celik huruf. Pada 12 September 2009, Berita Harian Online menyiarkan berita bahawa 85,000 orang pelajar tahun satu di negara kita belum menguasai kemahiran membaca dan menulis (2M).
Kita berharap, pada bulan September 2012 akhbar yang sama melaporkan “hampir semua” pelajar tahun satu sudah menguasai 2M. Kita berharap pada masa itu murid tahun satu yang belum menguasai 2M berjumlah kurang daripada 1,000 orang. Murid ini pula mungkin menguasai 2M setelah mengikuti program pemulihan khas atau pendidikan khas.
Kita yakin KPM mengambil kira fakta bahawa 35 peratus kanak-kanak di negara kita tidak berpeluang untuk mengikuti kelas prasekolah. Perkara ini tersirat dalam laporan Berita Harian Online pada 12 September itu.
Dalam laporan itu juga Timbalan Menteri Pelajaran, Dr. Mohd Puad Zarkashi berkata, kerajaan mensasarkan 85 peratus kanak-kanak mengikuti kelas prasekolah pada 2012. Hal ini bermakna, apabila KPM memulakan pendekatan modular, 15 peratus kanak-kanak di negara kita belum menguasai 2M.
Rumusannya, pendekatan modular itu hendaklah mengambil kira faktor-faktor ini. Guru Bahasa Melayu memerlukan modul yang sesuai dengan situasi setempat dan semasa. Jadi, kandungan modul itu perlu pelbagai dan luwes. Hal ini membolehkan guru untuk memilih modul yang sesuai dengan keperluan murid.
LampiranPendekatan Modular Dilaksana Tingkatkan Pembelajaran BM
Oleh Khairina Yasin, Berita Harian Online: 25 September 2009
KEMENTERIAN Pelajaran akan memperkenalkan pendekatan modular dalam Kurikulum Standard Bahasa Malaysia sebagai satu daripada strategi pelaksanaan dasar Memartabatkan Bahasa Malaysia (MBM) bermula 2012.
Timbalan Ketua Pengarah Pelajaran, Sektor Dasar dan Pembangunan, Kementerian Pelajaran, Dr Haili Dolhan, berkata pendekatan itu satu daripada usaha penambahbaikan kurikulum sedia ada yang lebih menekankan konsep huraian sukatan pelajaran.
Menerusi pendekatan modular, katanya, kurikulum digubal dan disampaikan mengikut bahagian dan unit lengkap dengan gabungan pengetahuan, kemahiran dan nilai bersepadu yang seimbang serta holistik.
“Penambahbaikan ini dibuat bagi memastikan kurikulum BM di semua peringkat sekolah sentiasa relevan dan bersepadu bagi melahirkan insan seimbang.
“Ia juga satu mekanisme mantap, bestari dan berkesan bagi memastikan kedudukan BM sebagai bahasa kebangsaan dan pengantar di sekolah terus kukuh,” katanya kepada Berita Harian di Putrajaya, baru-baru ini.
Beliau menjelaskan, tumpuan akan diberikan kepada murid prasekolah menerusi modul penguasaan asas berbahasa dimulai dengan pradengar, prabaca dan pratulis, selain mengenal abjad serta perkataan.
Katanya, modul itu bertujuan memastikan murid mendapat asas dan landasan kukuh untuk menguasai kemahiran berbahasa merangkumi kemahiran mendengar, menulis, membaca dan bertutur dalam BM dengan baik.
“Pelaksanaan secara berstruktur dan sistematik menerusi proses pengajaran dan pembelajaran (P&P) secara berkesan diyakini dapat membantu murid memantapkan kefahaman dan penggunaan BM yang tepat.
“Setiap kemahiran akan didedahkan menerusi modul masing-masing yang dibangunkan menepati keperluan penguasaan BM murid,” katanya.
Selain itu, Haili berkata, elemen seni bahasa juga akan diketengahkan menerusi aplikasi kemahiran bahasa dan pendekatan didik hibur yang menyeronokkan.
Pendekatan didik hibur, katanya, akan dijelmakan menerusi penggunaan teknologi maklumat dan komunikasi bagi mewujudkan proses P&P interaktif dan menyeronokkan.
“Malah elemen sastera BM kontemporari kepada murid tahap dua sekolah rendah juga akan diperkenalkan sejajar dengan pelaksanaan komponen sastera BM atau KOMSAS di sekolah menengah sejak tahun 2000,” katanya.
08 Oktober 2009
Gerakan Bahasa Kebangsaan Memerlukan Transformasi dengan Strategi Alternatif – Ismail Dahaman
Kepincangan fungsi itu berpunca daripada persaingannya dengan bahasa Inggeris. Faktor sikap rakyat, krisis jati diri, latar belakang pendidikan dwialiran dan matlamat komuniti bahasa yang berbeza-beza turut menyumbang kepada kendala memperkasa bahasa kebangsaan.
Di bawah gagasan Satu Malaysia, pelaksanaan gerakan bahasa kebangsaan memerlukan transformasi dengan strategi alternatif. Gerakan baharu itu penting untuk memperteguh atau memperkasakan perpaduan nasional, iaitu “perpaduan dalam kepelbagaian”, dalam negara bangsa Malaysia.
Transformasi itu pasti melibatkan perancangan semula pembangunan bahasa kebangsaan dalam semua aspek. “Apa-apa kempen atau gerakan bahasa kebangsaan hendaklah dirancang dan dilaksanakan dalam rangka transformasi proses pemerkasaan bahasa Melayu dalam konteks perpaduan nasional menuju gagasan Satu Malaysia itu.”
Ismail Dahaman, “Transformasi Gerakan Bahasa”, Dewan Bahasa, Oktober 2009, halaman 12 – 15.
Gerakan Bahasa Kebangsaan Memerlukan Transformasi
Penguasaan bahasa kebangsaan menjadi syarat utama untuk melayakkan orang bukan Melayu menjadi warganegara Persekutuan Tanah Melayu. Namun, tahap penguasaan yang diperlukan adalah minimum. Jadi, kebayakan mereka yang melepasi syarat itu belum mampu berkomunikasi secara berkesan dalam bahasa kebangsaan.
Oleh itu kerajaan berusaha untuk memperluas penggunaan bahasa kebangsaan, terutamanya dalam kalangan orang bukan Melayu. Bagi meningkatkan peranan bahasa kebangsaan dalam sektor awam dan pendidikan, pada tahun 1960 kerajaan mengadakan Minggu Bahasa Kebangsaan (MBK).
Kerajaan meneruskan MBK dengan Bulan Bahasa Kebangsaan (BBK) pada tahun yang sama hingga tahun 1967. Apabila Malaysia terbentuk pada tahun 1963, tiga kaum utama di Semenanjung bersama-sama dengan penduduk Sabah dan Sarawak menyemarakkan aktiviti BBK. Dalam tempoh lebih kurang sedekad, BBK berjaya meningkatkan kesedaran rakyat tentang pentingnya komunikasi dalam bahasa kebangsaan demi perpaduan nasional.
Namun, dua dekad seterusnya (1968 – 1987), bahasa kebangsaan berhadapan dengan cabaran. Cabaran itu berupa persaingan fungsi antara bahasa kebangsaan dengan bahasa-bahasa vernakular dan bahasa Inggeris. Mulai tahun 1970, Rukun Negara menjadi landasan hidup rakyat. Serentak dengan itu, kerajaan memperkenalkan istilah bahasa Malaysia bagi merakyatkan bahasa kebangsaan kita.
Pada 11 Disember 1987, kerajaan melancarkan Gerakan Cintailah Bahasa Kita (GCBK). Gerakan ini bertujuan menyuburkan semangat penerimaan warga Malaysia terhadap bahasa kebangsaan. GCBK berusaha menimbulkan kesedaran dan menanamkan kepercayaan bahasa unsur “kemegahan bahasa” dan “kecintaan terhadap bahasa kebangsaan” hendaklah dibuktikan dengan amalan menggunakannya.
Dasawarsa 1990-an merupakan era baharu dalam pendekatan gerakan bahasa. Pada dasawarsa ini kerajaan memfokuskan program dan aktiviti untuk mencapai matlamat pemerkasaan bahasa kebangsaan. Pada tahun 1996, kerajaan melaksanakan Gerakan Bahasa Kebangsaan Sektor Swasta (GBKSS). Gerakan ini berakhir pada tahun 1998. Dari tahun 1999 hingga tahun 2008, kerajaan memilih bulan September setiap tahun sebagai Bulan Bahasa dan Sastera Negara (BBSN).
Dalam tempoh 52 tahun merdeka, kita sudah mengadakan berbagai-bagai gerakan untuk memperkasakan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan, bahasa rasmi dan bahasa ilmu. Namun, matlamat gerakan itu belum tercapai sepenuhnya, baik dari segi penggunaan mahupun kualitinya. Bahasa kebangsaan kita masih mengalami kepincangan fungsi.
Kepincangan fungsi itu berpunca daripada persaingannya dengan bahasa Inggeris. Faktor sikap rakyat, krisis jati diri, latar belakang pendidikan dwialiran dan matlamat komuniti bahasa yang berbeza-beza turut menyumbang kepada kendala memperkasa bahasa kebangsaan.
Di bawah gagasan Satu Malaysia, pelaksanaan gerakan bahasa kebangsaan memerlukan transformasi dengan strategi alternatif. Gerakan baharu itu penting untuk memperteguh atau memperkasakan perpaduan nasional, iaitu “perpaduan dalam kepelbagaian”, dalam negara bangsa Malaysia.
Transformasi itu pasti melibatkan perancangan semula pembangunan bahasa kebangsaan dalam semua aspek. “Apa-apa kempen atau gerakan bahasa kebangsaan hendaklah dirancang dan dilaksanakan dalam rangka transformasi proses pemerkasaan bahasa Melayu dalam konteks perpaduan nasional menuju gagasan Satu Malaysia itu.”
Masukan yang berkaitan: (1) Perpaduan dalam Satu Malaysia (2) Pembudayaan Bahasa Kebangsaan (3) Bahasa Melayu Asas Kontrak Sosial
06 Oktober 2009
Mempertahankan dan Memartabatkan Bahasa Kebangsaan Tanggungjawab Kita
Sari makalah yang berkenaan terdapat di sini,
Pedoman Bahasa (JPEG) 063. Minda Tokoh/Pejuang/Ahli/Pencinta Bahasa Melayu.
Bahasa Melayu Asas Kontrak Sosial
Penulis menjelaskan, istilah social contract ciptaan Rousseau berkaitan dengan perubahan sistem pemerintahan. Sebaliknya, istilah kontrak sosial yang kita gunakan berkaitan dengan pembinaan negara dan bukannya perubahan sistem pemerintahan. Kontrak sosial merujuk kepada persetujuan warganegara tentang asas untuk membina negara, khususnya di negara-negara dunia ketiga yang baru lepas daripada belenggu penjajahan.
Pada waktu kemerdekaan Persekutuan Tanah Melayu, orang Cina dan India menikmati pemberian taraf kerakyatan secara automatik. Sebagai imbangan terhadap nikmat itu, wujud empat perkara pokok sebagai kontrak sosial antara warganegara baharu dengan penduduk asal. Empat perkara pokok itu termaktub dalam Perlembagaan Persekutuan, iaitu
- Kedudukan Raja-raja Melayu – Perkara 32 (1)
- Agama Islam sebagai agama Persekutuan – Perkara 3 (10)
- Kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi – Perkara 152 (1)
- Hak istimewa orang Melayu – Perkara 153
Sesuai dengan Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan, kerajaan menggubal Dasar Bahasa Kebangsaan (DBK) sebagai salah satu dasar negara. Bersama-sama dengan dasar negara yang lain seperti Dasar Pendidikan Kebangsaan dan Dasar Kebudayaan Kebangsaan, DBK memainkan peranan yang penting dalam proses pembinaan negara bangsa.
Pembinaan negara bangsa berasaskan semua ras dalam negara kita. Asasnya bertunjangkan beberapa dasar, termasuklah DBK. Sebagai tunjang kepada asas, usaha memperkasakan bahasa mesti mendapat keutamaan kita.
Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan menetapkan bahawa bahasa Melayu ialah bahasa kebangsaan dan bahasa rasmi negara. Sebagai bahasa kebangsaan, bahasa Melayu menjadi asas jati diri bangsa Malaysia. Sebagai bahasa kebangsaan, bahasa Melayu juga menjadi wahana perpaduan bangsa melalui komunikasi dalam pelbagai ranah. Sebagai bahasa rasmi pula, bahasa Melayu menjadi salah satu unsur penggerak jentera pentadbiran negara.
Akta Pendidikan 1996 menyatakan bahawa bahasa pengantar utama sistem pendidikan negara ialah bahasa Melayu. Dengan perkataan lain, bahasa Melayu ialah bahasa ilmu. Sebagai bahasa pengantar, sekali gus bahasa ilmu, bahasa Melayu berjaya membentuk kesatuan sikap, pemikiran, sistem nilai dan pandangan sarwa dalam kalangan generasi muda Malaysia.
Sudah menjadi sejarah bahawa pihak berwajib meruntuhkan kejayaan bahasa Melayu dengan mengetepikan fungsinya untuk mengajarkan mata pelajaran Sains, Matematik dan teknikal. Namun, kita bersyukur kerana pihak yang berkenaan sudah kembali ke pangkal jalan. Agar peristiwa hitam itu tidak berulang, seluruh masyarakat bertanggungjawab mempertahankan dan memartabatkan bahasa kebangsaan kita.
05 Oktober 2009
*Sayugia Ialah Variasi Bentuk Seyogia
Bentuk *“sayugia” memang wujud. Kekerapan penggunaannya pula tinggi. Carian dengan Google hari ini menunjukkan 9,910 frasa *“sayugia diingatkan” tersebar di Internet. Sebaran frasa “seyogia diingatkan” pula cuma 111. Satu lagi frasa ialah *“sayogia diingatkan” dan sebarannya cuma 42.
Ada sedikit masalah teknikal dalam paparan Karyanet. Dalam pautan itu, tanda yang kelihatan seperti segi empat kecil sebenarnya ialah anak panah. Paparan itu sepatutnya kelihatan seperti ini: sayugia → yogia. Gambar di atas membandingkan perbezaan paparan Karyanet dengan paparan kamus edisi cetak.
Oleh hal yang demikian, kita wajar merujuki kamus edisi cetak. Dalam Kamus Dewan Edisi Ketiga, masukan sayugia terdapat pada halaman 1200. Dalam Kamus Dewan Edisi Keempat (KDEK), masukan ini terdapat pada halaman 1402.
Perkataan “sayugia” ialah variasi bagi bentuk “seyogia”. KDEK menyatakan, masukan variasi bentuk (ejaan) seperti ini dirujukkan kepada bentuk ejaan standard, dengan tanda anak panah. Jadi, untuk mengetahui bentuk standard bagi “sayugia”, pengguna kamus perlu merujuki masukan yogia. Di bawah kata dasar yogia pada halaman 1812, terdapat kata terbitan seyogia. Tegasnya, seyogia ialah bentuk (ejaan) yang baku.
Lampiran
Petikan daripada Panduan Penggunaan Kamus Dewan Edisi Keempat
2. Ejaan – kata standard dan variasi
2.1 Ejaan yang digunakan dalam kamus ini ialah ejaan Rumi yang berdasarkan Daftar Kata Bahasa Melayu (DBP, 2001). Atas beberapa pertimbangan, sebilangan besar perkataan yang berbeza daripada bentuk standard masing-masing, iaitu yang merupakan variasi kata, serta bentuk tertentu variasi ejaan, masih dimuatkan dalam kamus ini sebagai kata masukan yang dirujukkan kepada bentuk ejaan standard, dengan tanda anak panah.
2.2 Bentuk standard dan ejaan rasmi
Bentuk standard sesuatu perkataan dengan ejaannya yang diiktiraf sebagai betul dan rasmi adalah sebagaimana yang terdapat pada perkataan yang ditakrifkan (sering kali dengan maklumat-maklumat selanjutnya). Perkataan yang diturunkan di akhir takrif bentuk standard ini, atau sebagai muatan rujuk silang, merupakan variasi kepada standard dan terdiri daripada variasi kata, dalam hal-hal tertentu sahaja variasi ejaan.
2.3 Variasi kata
(i) Variasi kata diperturunkan, terutamanya untuk kepentingan kajian bahasa. Di samping itu ada juga kemungkinannya seseorang pengguna bahasa Melayu yang menemui sesuatu variasi kata dan tidak dapat mengenal pasti atau mengesani bentuk standardnya akan mendapat manfaat daripada rujuk silang yang diberikan dalam kamus ini.
(ii) Variasi kata yang ketara terhasil daripada pelat atau kegagalan menyebut perataan dengan betul dan tepat, atau variasi yang difikirkan selama ini amat jarang ditemui, tidak lagi dimuatkan dalam cetakan baru ini – misalnya, khanduri (bentuk standardnya, kenduri); lafal (lafaz), petenah (fitnah) dan lain-lain.
2.4 Variasi ejaan
(i) Variasi ejaan bagi perkataan-perkataan tertentu diperturunkan sebagai rujuk silang dengan tanda anak panah yang merujuk kepada bentuk dan ejaan yang standard semata-mata untuk kemudahan pengguna yang mungkin masih keraguan tentang bentuk atau ejaan yang standard. Kemasukan variasi demikian dibataskan pada bentuk kata yang tertentu sahaja.
Cakap dan Buat
Majikan ana mengingatkan anak buahnya, “Jangan bercakap jikalau tidak buat.” Memang, tiada gunanya bercakap hendak melakukan sesuatu jikalau apa-apa yang dicakapkan itu akhirnya tidak dibuat. Jikalau tidak mampu melakukan apa-apa yang diberitahu, lebih baik jangan beritahu sesiapa.
Seorang anak buah majikan ana berkata, “Tuan, saya buat dahulu, kemudian cakap.”
Majikan ana tersentak dan terdiam. Oleh sebab anak buahnya itu lebih senior dan lebih berumur daripada dirinya, dia terus mendiamkan diri. Lagipun anak buahnya itu memang sudah banyak mencipta dan melaksanakan projek. Kalau mahu, dia boleh membalas sebab semua projek itu ada kertas kerjanya. Majikan ana tidak mahu buat kecoh. Dia terus diam.
Apabila majikan ana yang mempengerusikan mesyuarat terus diam, seorang pak lawak dalam mesyuarat itu berkata, “Cakap senanglah, tuan.”
Semua ahli mesyuarat diam. Oleh sebab diam mereka terlalu lama, majikan ana berkata, “Bukan senang hendak bercakap tuan-tuan dan puan-puan.”
Semua ahli mesyuarat mengangguk-angguk. Ana mengangguk tidak, menggeleng pun tidak.
“Kita rehat dahulu,” kata majikan ana.
Semua ahli mesyuarat kelihatan lega. Kini ruang legar hotel empat bintang itu riuh dengan suara ahli mesyuarat, termasuklah mereka yang membisu semasa mesyuarat tadi.
03 Oktober 2009
Justeru di Awal Ayat
1. Justeru itu manusia masih lagi berfungsi sebagai penyempurna kepada sesuatu kehendak dan keperluan orang lain. (tiada koma selepas itu)
2. Justeru itu amat tidak wajar dikejar dan dipertahankan suatu utopia kehidupan dalam lingkungan budaya kecil yang asing dan palsu. (tiada koma selepas itu)
3. Justeru yang moden itu merupakan kesinambungan bagi yang tradisional dan yang lama akan dapat memperkenalkan akar-akar tradisinya. (tiada koma selepas justeru)
4. Justeru inilah yg membuat revolusi Indonesia itu satu revolusi yang unik. (tiada koma selepas justeru)
Ahli bahasa kita mengatakan ungkapan “justeru itu" tidak baku. Ungkapan yang baku ialah “justeru”. Senarai di atas memungkinkan kita berkata bahawa (a) KD4 melakukan kesilapan; atau (b) KD4 menganggap kedua-dua ungkapan itu baku. Yang berwarna hijau itu pilihan saya. Apakah pula pilihan tuan?
Berdasarkan makna kedua bagi masukan “justeru” dalam KD4, perkataan “justeru” dalam ayat di atas dapat digantikan dengan perkataan “malahan” atau “bahkan”. Ayat-ayat yang di bawah dipetik daripada Tatabahasa Dewan Edisi Ketiga (2008).
1. Bahkan jika ditinjau dari sudut sejarah perkembangan bahasa Melayu selanjutnya, inilah satu-satunya faktor utama yang telah menjadikannya bahasa yang mudah dipelajari, dan diterima sebagai bahasa perhubungan oleh orang-orang daripada berbagai-bagai masyarakat bahasa. (halaman 7, tiada koma selepas bahkan)
2. Bahkan perkataan-perkataan yang lain masuk ke dalam binaan frasa, klausa, dan ayat melalui perhubungannya dengan perkataan-perkataan lain dalam tiga golongan ini, ataupun berhubung dengan binaan frasa dan klausa secara langsung. (halaman 83, tiada koma selepas bahkan)
3. Bahkan, salah satu ukuran yang dapat digunakan untuk menentukan sama ada sesuatu kata kerja itu transitif atau tidak adalah dengan melihat sama ada kata kerja itu dapat mengalami proses pasif atau tidak. (halaman 148, ada koma selepas bahkan)
Ada pendapat mengatakan perkataan “justeru” tidak boleh digunakan di awal ayat. Berdasarkan pendapat itu, perkataan “bahkan” juga tentulah tidak boleh digunakan di awal ayat. Oleh sebab pendapat itu bertentangan dengan ayat yang terdapat dalam KD4 dan Tatabahasa Dewan, pendapat itu tertolak. Lagipun, Khidmat Nasihat Bahasa Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) ada memberikan dua jawapan yang jelas tentang perkara ini. Yang pertama, “ungkapan yang betul ialah justeru dan justeru ialah penanda wacana. Yang kedua, “justeru digunakan (selepas itu bubuh tanda koma), bukan justeru itu”.
Perbincangan ini menunjukkan “justeru itu” tidak baku. Yang baku ialah “justeru”. Perbincangan ini juga menunjukkan DBP menggunakan “justeru” di awal ayat.
Sari Rencana: Seyogia dan Celopar
02 Oktober 2009
01 Oktober 2009
Bersama-sama Memikul Tanggungjawab Memartabatkan Bahasa Kebangsaan
Profesor Ding Choo Ming, “Bahasa Kebangsaan dalam Era Siber”, Dewan Bahasa, November 2003, halaman 20 – 21.“Tanggungjawab itu tidak dapat dipikul oleh Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP), Kementerian Pendidikan, atau Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) sahaja, tetapi rakyat Malaysia yang sayang akan bahasa kebangsaan, tidak kira sama ada dia pejuang bahasa, pengguna bahasa, pengajar bahasa, pelajar bahasa, jurutera, arkitek, penulis, penerbit, pembina pangkalan data, menteri, pegawai, ataupun mandur. Kita tidak boleh mengharapkan sokongan dan sumbangan orang asing dari luar alam Melayu untuk mempertahankan dan memodenkan bahasa kebangsaan kita. Sebaliknya, tanggungjawab itu harus dipikul bersama oleh semua rakyat Malaysia. Kitalah yang seharusnya menentukan nasib dan masa hadapan bahasa kebangsaan kita. Sumbangan positif daripada setiap pencinta bahasa kebangsaan lengkap-melengkapi, walau sekecil mana sekalipun sumbangan itu.”
Pedoman Bahasa (JPEG) 062. Minda Tokoh/Pejuang/Ahli/Pencinta Bahasa Melayu.